اولین نسل ویندوز به نام ویندوز ۱.۰ در تاریخ ۲۰ نوامبر ۱۹۸۵ (۲۹ آبان ۱۳۶۴) عرضه شد. ویندوز که در ابتدا یک رابط کاربری گرافیکی مبتنی بر MS-DOS بود، طی سال‌های بعدی به محبوب‌ترین سیستم‌عامل جهان تبدیل شد. حالا به مناسبت تولد ۳۵ سالگی این سیستم‌عامل، قصد داریم به گذشته سفر کنیم و به اولین نسل ویندوز نگاهی دوباره بیندازیم.
آغاز راه رابط کاربری گرافیکی
در اوایل دهه‌ی ۸۰ میلادی، رسانه‌ها قابلیت‌های رابط کاربری گرافیکی (GUI) مبتنی بر ماوس و مولتی‌تسکینگ را به‌عنوان قابلیت‌های جدید و هیجان‌انگیز در نظر می‌گرفتند. جذابیت این تکنولوژی‌ها در آن زمان شبیه به اشتیاق فعلی برای واقعیت افزوده و شبکه‌های عصبی بود.
در دهه‌ی ۷۰ میلادی، کامپیوتر زیراکس آلتو سروصدای زیادی ایجاد کرده بود که می‌توان آن را نخستین کامپیوتر شخصی دانست. این کامپیوتر به لطف رابط کاربری گرافیکی مبتنی بر ماوس جلب توجه زیادی کرد ولی به‌طور گسترده راهی بازار نشد. سپس شرکت زیراکس در سال ۱۹۸۱ کامپیوتر زیراکس استار را معرفی کرد که توانست این رابط کاربری جذاب را برای بخش بزرگتری از کاربران به ارمغان بیاورد.
با پیشرفت سرعت پردازنده و ظرفیت حافظه‌ی کامپیوترهای شخصی، بهره‌گیری از رابط کاربری گرافیکی برای کامپیوترهای ارزان‌تر امکان‌پذیر شد و همین موضوع تأثیر زیادی در افزایش جذابیت محیط‌های نرم‌افزاری داشت. در سال ۱۹۸۳، کامپیوتر ۱۰ هزار دلاری اپل لیسا معرفی شد که سیستم‌عامل آن مبتنی بر ماوس بود. در همین دوران، کامپیوترهای به نسبت ارزان‌قیمت IBM با سیستم‌عامل گرافیکی Visi-On پدیدار شدند.
گرایش عمومی به سمت رابط‌های کاربری گرافیکی، مایکروسافت را بر آن داشت تا در سال ۱۹۸۱ کار بر روی توسعه‌ی ویندوز را آغاز کند. این سیستم‌عامل در سال ۱۹۸۳ رسما معرفی شد و دو سال بعد یعنی ۱۹۸۵ به دست کاربران رسید. ویندوز ۱.۰ وقتی رسما عرضه شد سروصدای زیادی را ایجاد نکرد اما همین نسخه به پایه و اساس نسخه‌های بعدی تبدیل شد.
تجربه‌ی استفاده از ویندوز ۱.۰
کاربران برای بهره‌گیری از ویندوز ۱.۰ باید دو فلاپی دیسک را خریداری می‌کردند. بار دیگر باید خاطرنشان کنیم ویندوز ۱.۰ یک سیستم‌عامل مستقل نبود بلکه یک محیط گرافیکی به شمار می‌رفت که بر روی سیستم‌عامل MS-DOS اجرا می‌شد.
اولین نسل ویندوز از کارت‌های گرافیک CGA، Hercules و EGA پشتیبانی می‌کرد. همچنین کاربران این نسخه می‌توانستند از ماوس‌های مختلفی بهره ببرند که البته مانند ویندوزهای بعدی، استفاده از ماوس اجباری نبود. زیرا مانند نسل‌های بعدی ویندوز، کاربران آن نسخه هم می‌توانستند بیشتر کارهای خود را با کیبورد انجام دهند.
بعد از روشن شدن کامپیوتر، کاربران برای ورود به محیط ویندوز باید دستور Win را MS-DOS تایپ می‌کردند. در مقایسه با سیستم‌عامل‌های امروزی، محیط گرافیکی ویندوز بسیار ساده بود. به‌عنوان مثال می‌توانیم به برنامه‌ی مدیریت فایل به نام MS-DOS Executive اشاره کنیم که فقط فهرستی از نام فایل‌ها را نمایش می‌داد.
زمانی که بر روی فایل EXE در برنامه‌ی MS-DOS Executive کلیک می‌کردید یک پنجره‌ی جدید باز می‌شد. سپس با بهره‌گیری از آیکون‌ها می‌توانستید این پنجره را کوچک و بزرگ کنید. در صورتی که پنجره را کوچک یا Minimize می‌کردید، آیکون مربوط به آن همچنان در تسک بار بسیار ساده‌ی بخش پایینی رابط کاربری دیده می‌شد و با دو بار کلیک بر آن، پنجره‌ی دلخواه دوباره پدیدار می‌شد.
ویندوز ۱.۰ همچنین شامل چندین برنامه‌ی ساده مانند تقویم، ساعت، Notepad، Write و Paint بود. Notepad که برای یادداشت نوشتن کار خود را به‌خوبی انجام می‌داد و کاربران با Paint می‌توانستند طرح‌های بسیار ساده‌ی سیاه‌وسفید ترسیم کنند.
در ضمن این ویندوز می‌توانست برنامه‌های MS-DOS در درون پنجره اجرا کند اما فقط تعداد محدودی از این برنامه‌ها به‌خوبی اجرا می‌شدند. برخلاف نسخه‌های بعدی ویندوز، نسل اول از قابلیت همپوشانی پنجره‌ها پشتیبانی نمی‌کرد. در عوض پنجره‌ها می‌توانستند کنار یکدیگر قرار بگیرند و محتوای آن‌ها هم با توجه به فضای موجود به‌طور خودکار تغییر می‌کرد.
در حالی که این مشخصات با استانداردهای امروزی کاملا ابتدایی و ساده محسوب می‌شوند، اما ویندوز ۱.۰ با توجه به قدرت کم کامپیوترهای آن زمان، یک شروع عالی محسوب می‌شد.
Reversi؛ اولین بازی ویندوز
اولین بازی ویندوز Reversi بود. این یک بازی فکری مشهور محسوب می‌شود که توسط یکی از برنامه‌نویسان مایکروسافت به‌عنوان یک تمرین برنامه‌نویسی آماده شد. با این حال، مدیران مایکروسافت در نهایت تصمیم گرفتند این بازی را در نسخه‌ی نهایی ویندوز ۱.۰ قرار دهند. این بازی البته بسیار دشوار بود و بر خلاف موارد مشهوری مانند Solitaire و Minesweeper که سال‌ها بعد در ویندوز قرار گرفتند، نتوانست توجه زیادی را جلب کند. با این وجود، این بازی تا نسخه‌ی سوم ویندوز در این سیستم‌عامل قرار داشت.
بازخورد و میراث
ویندوز ۱.۰ بعد از عرضه با واکنش سرد مطبوعات روبه‌رو شد. با توجه به اینکه ویندوز در سال ۱۹۸۳ معرفی شد ولی مایکروسافت در سال ۱۹۸۵ آن را روانه‌ی بازار کرد، این موضوع تأثیر زیادی در واکنش سرد رسانه‌ها به این محصول داشت. علاوه بر این، در آن زمان چند سیستم‌عامل با رابط کاربری و امکانات بهتر از ویندوز منتشر شده بودند.
همچنین در سال ۱۹۸۵، ماوس وسیله‌ی جانبی بسیار گران‌قیمتی محسوب می‌شد. گفتنی است فقدان برنامه‌های کاربردی متنوع برای ویندوز هم نقش مهمی در استقبال کم کاربران از آن داشت. حتی برنامه‌های محبوب مایکروسافت یعنی Word و Excel یک سال بعد عرضه شدند.
با وجود تمام این مشکلات، ویندوز ۱.۰ اولین گام بزرگ مایکروسافت در مسیری جدید بود. از آن زمان تا حالا چندین نسخه‌ی جدید ویندوز منتشر شده که هر کدام نسبت به نسل قبلی ویژگی‌های جذاب‌تری را به ارمغان آورده‌اند. در این میان می‌توانیم به تلاش مایکروسافت برای ورود به حوزه‌ی تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند هم اشاره کنیم که خود موضوع مفصلی محسوب می‌شود.
ویندوز هنوز هم بخش بزرگی از مایکروسافت به حساب می‌آید و همه چیز ۳۵ سال پیش با ویندوز ۱.۰ آغاز شد. اگرچه باور این موضوع سخت است، اما مایکروسافت تا ۳۱ دسامبر ۲۰۰۱ به پشتیبانی از ویندوز ۱.۰ ادامه داد که از این نظر در مقایسه با دیگر نسخه‌های ویندوز رکورددار محسوب می‌شود.
چگونگی اجرای ویندوز ۱.۰ در مرورگر
آیا می‌خواهید استفاده از ویندوز ۱.۰ را تجربه کنید؟ برای این کار می‌توانید به . سر بزنید که با استفاده از جاوا اسکریپت می‌تواند تجربه‌ی استفاده از اولین نسل ویندوز را شبیه‌سازی کند.
در حالی که از شبیه‌ساز ویندوز ۱.۰ استفاده می‌کنید، سعی کنید Paint را اجرا کنید یا کمی Reversi بازی کنید. با استفاده از این شبیه‌ساز، بهتر می‌توانید پیشرفت به دست آمده طی ۳۵ سال گذشته را درک کنید. تولد ۳۵ سالگی ویندوز مبارک!
.
منبع: .
